Van Kooten & De Bie kijken zich terug

Ondertitel:Een greep uit hun schoenendozen
Soort:Terugblik
Onderwerp:Veertig jaar samenwerken
Auteur:Van Kooten en De Bie
Medium:VPRO Gids
Datum:04-02-2012
Pagina:9-15


 
Komende drie zondagavonden bij de VPRO: Van Kooten en De Bie sloegen weer toe! Een driedelige documentaire van Coen Verbraak over de veertig jaar durende samenwerking tussen 'twee Haagse jongens'.
Speciaal voor de VPRO Gids deden Kees van Kooten en Wim de Bie een kleine greep uit duizenden nog ongeordende foto's.
 

 
Bijna veertig jaar werkten ze samen. In die periode maakten Kees van Kooten en Wim de Bie honderden uren televisie. Aanvankelijk in Hadimassa en Het Gat van Nederland, daarna als het Simplisties Verbond. Jarenlang waren ze de standaard voor humor en satire op televisie. Ze verrijkten de taal met tientallen zelfbedachte woorden (van doemdenken tot regelneef). Twee keer ontvingen ze de Zilveren Nipkowschijf. In 1985 kregen ze de Ere Nipkowschijf voor hun hele televisie-oeuvre.
Vanaf zondag zijn Kees van Kooten (1941) en Wim de Bie (1939) weer even terug op televisie. In de driedelige documentaireserie Van Kooten en De Bie sloegen weer toe! praten ze met regisseur Coen Verbraak openhartig over hun bijzondere en omvangrijke oeuvre. Een unicum, omdat Van Kooten en De Bie nooit eerder op televisie gezamenlijk zo uitvoerig over hun eigen werk vertelden. Wat zat er achter het Simplisties Verbond? Hoe maakten ze Keek op de week? Bestond Cor van der Laak echt? Heeft Freddy Heineken tijdens zijn ontvoering werkelijk de piepende autobanden van Jacobse en Van Es kunnen horen? Waarom woonde Walter de Rochebrune in de achtertuin van Wim de Bie? En wat hadden Jacobse en Van Es te zoeken bij het huis van Jan Mulder? 'We werken van harte mee en zullen voor één keer alles vertellen. Om Coen goed zijn werk te laten doen, stellen we hem graag onze archieven en het volledige oeuvre ter beschikking, aldus Wim de Bie.
 

 
Ongedwongen poseren (1959)

'Hier staan we rond de pomp op het Binnenhof: de Haagse cabaretgroep Cebrah, met van links naar rechts Kees van Kooten, Marjolein Kuijsten - die later de spil van Hitweek werd -, Jan Hulsbergen (piano), Wim de Bie en Joop van Keeken (gitaar).'
'Op deze publiciteitsfoto parodiëren wij het zogenaamde Ongedwongen Poseren.'
'De pers noemde dit kwintet oud-leerlingen van het Haagse Dalton Lyceum 'een vriendelijk scholierencabaret'. Onze programma's hadden dan ook titels als Te hooi en te grap en Grapsgewijs.
'Toeren langs Haagse zalen en jeugdhonken. Het was een mooi begin.'
 

 
Gedwongen poseren (1964)

'Kijk Wim, dit noem ik nou echt ongedwongen poseren.'
'Nou, het zat even anders, Kees. Wij maakten het wekelijkse Vara-radioprogramma Uitlaat en de man links is Vara-functionaris Henk van Dorp, die tegen mij zei: "Kom even helpen, ik moet iemand optillen, een onbekende Amerikaan die zijn plaatje komt pluggen." Wij poseren voor de fotograaf en die zanger vraagt waarom hij moet worden opgetild. "Nou," zei Henk, "dat doen we met iedere artiest. Om te laten zien dat wij hem de weg omhoog ophelpen."
'Weet je nog wie die zanger was?"
'Marvin Gaye!
'Nou, dat kontje van jullie heeft wel geholpen.'
 

 

 
Dubbelop (1972)

'Over optillen gesproken. Hoeveel woog ik toen, Wim?'
'Geen idee, maar ik kon je makkelijk hebben!'
'Hier waren we toch duidelijk onder invloed van Monty Python?'
'Ja, absurdistisch kon je dit wel noemen. Als we niet wisten hoe we een scène in Het Gat van Nederland moesten afmaken, lieten we De Lange Man de hoek omkomen en die riep dan tegen de camera: "En nu allemaal opdonderen!"
'Wij woonden toen in de Beemster en die jas is opgegeten door de ratten.'
'En jij hebt nooit gevraagd hoe het met mijn rug ging.'
'Dat durfde ik niet.'
'Hoezo niet?'
'Ik was bang dat ik dan nooit meer op jouw schouders mocht zitten'.
 

 
Typetjes van niks (1966)

'Hoe heette jij hier ook alweer, Wim?'
'Was dit niet de Teleaccursus Filosofie?'
'Kikkert en Van Troostwijk.'
'Wij presenteerden de cursus, maar dat was helemaal niks.'
'Waren dat geen intellectuele Clicheemannetjes? We hebben nooit geweten hoe die eerdere plat Haagse Clicheemannetjes eruit zagen, want dat was radio.'
'Grimeur Arjen van der Grijn kenden we nog niet.'
'We dachten te kunnen volstaan met een hoedje en een watje.'
'Twee watjes.'
'Typetjes van niks.'
 

 
Even serieus (1974)

'Nee echt, dit vind ik misschien wel onze mooiste foto.'
'Ik had mij toch liever zonder bril gezien.'
'Van Willem Diepraam. Vlak voor de perspresentatie van het Simplisties Verbond in Krasnapolsky.'
'Ik wou te komisch doen met die bril.'
'Waar we de mattenklopper presenteerden.'
'En vanaf dat moment zat ik vast aan dat typetje met die burgerlijk bedoelde bril.'
'Heb je die bril nog? Want dat zijn op dit moment de coolste brillen"
'Schei uit! Ik kan na die veertig jaar geen bril meer zien!
 

 
Kwaliteitsbewaking (1978)

'Eerlijk gezegd, Wim, aan die Vivid van jou hadden we qua bewaking helemaal niets.'
'Dat was zijn taak ook niet. Het ging om de bewaking van de kwaliteit van de VPRO-programma's.'
'Weet ik wel, maar mijn hond Willem kéék ook daadwerkelijk naar de VPRO-programma's, maar daar had Vivid de rust niet voor?'
'Je kunt van zo'n puppy niet eisen dat-ie de hele avond van acht tot elf met z'n baasje meekijkt naar al die VPRO-programma's.'
'Dat is waar. We zaten de hele zondagavond live in de studio tussen de programma's door.'
'Was er eigenlijk iemand die de kwaliteit van ons commentaar bewaakte?'
'Nee, nooit. Totale vrijheid hadden we. De eerste netmanager moest nog geboren worden.
 

 
Harold Pinter (1976)

'Nou had ik al een hoge dunk van Monty Python, maar qua absurdisme vind ik het toneelwerk van Harold Pinter eigenlijk nog grootser. Jij toch ook, Wim?'
'Ja, zeker De dienstlift. Speelden wij in het plat Haags en dat viel niet mee, want sinds de Clicheemannetjes hadden we gaan plat Haags meer gesproken.'
'En Jacobse en Van Es waren er nog niet.'
'Ze hadden het kunnen zijn. Heerlijke dagen in de studio, met regisseur Jop Pannekoek!
'Wat een arrogantie achteraf.'
'Hoezo?'
'The Dumb Waiter, die Dienstlift, was toch een onderdeel van een hele zondagavond televisie, die verzorgd werd door het Simplisties Verbond, met de pretentie dat wij wel even De Ideale Televisieavond zouden serveren?'
'Nou en?'
 

 
Duo Dik Hout (1984)

'Maar we zaten er ook wel 's ontzettend naast, hoor.'
'Zoals?'
'Dit waren twee ambtenaren van een inburgeringscursus voor allochtonen. Hoe eet je een haring, Vier coupletten "Wilhelmus". Hoe loop je een polonaise. Bak een pannenkoek. En hoe schrijf je polymorf. Dat werk.'
'Maar zo ging het toch?'
'Ja, zo gaat het nog, maar geen ambtenaar van nu heeft toch zo'n snorretje?'
'Wat mankeert er aan die snorretjes?'
'Ik ga de naam niet noemen, maar kom zeg… Dit is toch schooltoneel? We hadden net zo goed een zakkammetje onder onze neus kunnen houden.'
'Wacht even, heette ik niet Scheuring? Of G.B.J. Hitlerman?'
'Ja, zoiets. Schei uit! Daarna zijn wij goddank nooit meer zo politiek-correct geweest.'
 

 
Komisch kwetsen (1982)

'Een week na deze opnamen moesten we op het Hoofdbureau van Politie komen.'
'O, daar staat onze producente Maud Keus, naast Paul van den Bos.'
'De Bond tegen het Vloeken had een klacht ingediend tegen ons lied "Het wijnjaar nul" van de Positivo's.'
'Die foto is van Roel Bazen, onze geluidsman.'
'Op het Hoofdbureau in Hilversum hebben wij het moeten voorzingen aan de brigadier van dienst.'
'En toen we verklaarden dat het hier om satire ging, gingen we godzijdank vrijuit.'
'Als dank voor de goede afloop hebben we de Positivo's vervolgens "Onze God is de beste" laten zingen.'
 

 
Onderbroekenhumor (1994)

'Soms moet je plat zijn.'
'En hard.'
'Wanneer de van overheidswege voorgestelde bezuinigingen zo onredelijk zijn dat je het gevoel hebt totaal te worden uitgekleed.'
'Dat gevoel hadden de Nederlandse studenten weer eens.'
'Dan zit er niets anders op dan dat uitkleden te visualiseren. Dan was jij staatssecretaris Nuis en ik minister Ritzen.'
'En dan was dit een typisch voorbeeld van onderbroekensatire.'
 

 
Een onmogelljk vrouwtje (1995)

'Ja, hier zie je het, Wim. Wanneer dat Arjen van der Grijn niet luke, dan moet je je erbij neerleggen.'
'Waarbij neerleggen?'
'Dat je van mij geen aantrekkelijke vrouw kunt maken. Jij was Thea Ternauw, Mémien Holboog, Berendien wut Wisp, Cathelijne van der Pas...'
'Maar Kees, jij was toch ook Carla van Putten, Diane Charité en Koosje Veenendaal?'
'Jetje Veenendaal, die vergeet ik nog. Nog zo'n prachtige vrouw van jou.'
'Nou, nou... Ik kreeg 'm er zelf niet van omhoog, hoor.'
'Maar ik wel! Moet je zien hoe prachtig en zelfverzekerd jij hier in de spiegel naar mij zit te kijken. Wetend dat het weer niet gaat lukken.'
'Jij bent dan weer heel veel aantrekkelijke mannen geweest.'
'Nou, nou, nou...'
'Goed, er zijn er twee voor nodig, echtparen dan. We zijn samen toch veertig jaar Jang heel gelukkige echtparen geweest?'
 
Kunststof TV
ZONDAG, NEDERLAND 2, 18.05-18.55 UUR
Kees van Kooten, Wim de Bie en Coen Verbraak praten over de documentaireserie.

Van Kooten en De Bie sloegen weer toe!
ZONDAG, NEDERLAND 2, 20.20-21.20 UUR
(afl. 2 en 3 op 12 en 19 februari)
 
Vanaf 5 februari komt het oeuvre van Van Kooten en De Bie ook beschikbaar als downloads voor de smartphone, computer of tablet.
Het eerste pakketje Koot & Bie is gratis!
 

 
Terug naar Bibliografie