Het is een geruststellende gedachte dat op oudejaarsavond de feestneuzen, het warm & koud en de zelf-eksploderende piepers tot middernacht in de zak kunnen blijven, want tot dan wordt het element Joop vanop de televisie door Koot en Bie verzorgd, met hun "Nationaal-Simplisties Zwendelprogramma". Zal de infame Mr. Onno van der Panne eindelijk zijn ware smoelwerk tonen? Zullen Koot en Bie veroordeeld worden tot het drie seizoenen lang presenteren van een kwisprogramma met prominent panel? Allemaal vragen waarop u, schransend aan de gevulde dis, op ouwejaarsavond een antwoord krijgt. Daarna zal het stil worden op de buis: het Simplisties Verbond trekt zich een tijdlang terug, ondermeer om met het Nederlands Blazersensemble op tournee door de USA te gaan, "om het leven dààr te zien en te kijken of we in het Amerikaans overein blijven". Een babbel (uit Televizier) over de aflopende bewakingsopdracht van het celebere duo.   Koot: "Wij vonden het nodig om nog duidelijker te waarschuwen tegen het kwaliteitsverlies en de om zich heen grijpende nivellering die ook bij de VPRO dreigt op te treden. En omdat het Simplisties Verbond een spiegel van de Nederlandse samenleving is en in die samenleving bewakingsdiensten floreren, dachten wij ook wel een bewakingsdienst op poten te kunnen zetten."   De bewakers van de VPRO, opererend onder supervisie van het onzichtbare interim-pakkethoofd Mr. Onno van der Panne, naast elkaar achter een tafeltje in een Hilversums horecabedrijf. In burger, maar duidelijk herkenbaar. Bie was als eerste gearriveerd. Op de dienstfiets. Koot wat later in een kleine Engelse wagen. Beiden zijn onlangs - op dezelfde dag - verhuisd. De éém naar Bussum, de ander naar Hilversum. Dichter bij de bron, zo heet het. En: "Anders zouden we hier nooit aan zijn begonnen".   Bie: "Je ziet hier zich de hele verandering binnen het verbond aftekenen. Wij zijn begonnen als directeuren."   Koot: "Want in 1974 had een directeur nog die autoriteit, hé?"   Bie: "Daarna werd het een kaderorganisatie en deed de baret haar intrede. En dan nu dus de bewakingsdienst. Wat ons betreft een volkstrekt logische stap. Daarbij kregen we het idee om elke zondagavond te gaan presenteren. Vandaar deze combinatie. De VPRO was erg vóór. En dat we dan een film onderbreken, dàt moet kunnen."   Koot: "Dat is het uitgangspunt geweest. We zitten geen grappen te maken! Als we bewaken, bewaken we écht."   Bie "Ik las in de Haagsche Courant: "Ja, gemakkelijk, de VPRO bouwt nu eigen kritiek in omdat ze een zwak programma hebben". Neen, het zijn ònze acties. In onze bewakersrol."   -- Kijken de heren bewakers zelf veel naar de televisie?   Koot: "Er zijn leuke dingen ter verstrooiing."   Bie: "We hebben videobanden lopen om hier en daar wat te "prikken". Maar veel programma's zijn niet eens meer slecht te noemen, die zijn niets. Onze mening is: niets is niets. Dat wil zeggen: er is voor ons geen inhaakmogelijkheid. Je kunt alleen satire bedrijven als er iets is. Dan kun je verkleuren of omdraaien. "Sterrenslag" hadden we opgenomen. Maar wat moet je dààr nou over zeggen? Anderhalf uur waarvan je je afvraagt: wat is dat nou toch? Je ziet Wim Borsboom van de VARA een klein gevalletje van een motor maken en dat wordt uitgespit alsof er ik weet niet wàt is gebeurd. Goed, het wordt dan pseudo-komisch behandeld, maar niets is niets. Al zou hij zijn nek breken, dan is dat nog geen minuut televisie waard."   Koot: "Het is toch te gek dat Kamerleden zich op één lijn stellen met presentatoren en artiesten. Een voorzitter van de Tweede Kamer die de tijd durft te vinden om een dag in trainingspak rond te lopen."   Bie: "Die suggestie van léuk, hé? Presentators die denken dat het wat is als zij hard lopen. Zij hebben maar één vraag: zit mijn haar goed en kom ik goed over? Verder doet het er niet toe."   -- Maar wat te denken van Koot die 's zondagsavonds lacht om "amusante" dingen die het Simplisties Verbond veroordeelt?   Koot: "Je hebt twee keuzes. Of je hebt zovele charisma en autoriteit dat je in een weekblad, op de radio of televisie als jezelf je woordje kunt doen, of je hebt het gevoel dat je daarvoor niet genoeg meebrengt en dan ga je een vertekening zoeken. De ideale vertekening is dat verbond tussen ons tweeën. Als dat ophoudt te bestaan, zul je lang moeten zoeken voordat je weer zo'n perfect voertuig hebt gevonden. Je moet je eigen karakter frustreren, je moet er een karikatuur van maken. Voor de duidelijkheid elke reactie iets aandikken. Binnen het verbond moet ik over-enthousiast of over-afkeurend zijn."   Bie: "Als ik elke keer rechtstreeks tot de kijker zou donderen, dan heeft dat geen zin. Ik moet me kunnen afzetten. Je ziet de wanhoop in de Koot-figuur. Hij lacht, maar heeft tegelijkertijd iets van: ik dàcht dat het leuk was. Dat is de mening van velen. De grote verwarring: is het eigenlijk wel leuk? Die vinden we in het hele amusement terug."   Koot: "Ik heb het gevoel dat we op een krankzinnig kruispunt zitten. Hele generaties groeien op met andere humor-ideëen. Stel dat de ontleding echt zou verdwijnen, hoe kun je dan nog verwachten dat mensen ooit een dubbele bodem zullen herkennen? Ik denk dat de subtiliteit verdwijnt."   Bie: "We zullen radicaler moeten zijn. (En bij het derde kopje koffie:) De Nederlandse televisie is commerciëler dan ooit. Het is echt bij de beesten af. Wij kennen regisseur Theo Ordeman nog van een poging om een "Dat doet de deur dicht show" met Rijk de Gooyer te maken. Een nieuw soort amusement. Wim Schippers was erbij met ideëen die later in Haché en Van Oekel gestalte hebben gekregen. Nu zie je dat Theo met Maggie McNeal naar Brazilië trekt. Denk ik: waar ben je nou mee bezig? Dan heb je de moed toch helemaal opgegeven? Bob Rooyens en zijn Vader Abrahamshow. Een uitdaging, noemt hij dat. Ja, ja... En Wim van der Linden bij de TROS. Televisie is immers een amusementsmedium? Pinda's en bier!"   Koot: "Zo geeft iedereen die de strijd heeft opgegeven er een draai aan. Maar het zijn stuk voor stuk nederlagen."   -- Zijn er geen belangrijke zaken in dit leven om je druk over te maken?   Koot: "Zover kan het best nog eens komen."   Bie: "Maar nog altijd vinden we dit medium interessant. Onze rol is die van televisiecritici en satirici."   Koot: "Maar je wordt af en toe moe van je eigen gemopper. Komrij heeft het fantastisch gedaan. Maar langer dan één seizoen hield hij het niet uit. Waar het met de mensen heen moet? Ik was gisteren bij de Chinees. Daar hing een dia met licht erachter aan de muur. Een waterval. Maar gevat in een beeldscherm. Nou, dat is ook een mooi signaal."   Later, over de vaak lovende kritiek op hun werk:   Koot: "Af en toe hebben we behoefte aan tegengas. Achteraf ben je blij met de dingen die Jef Rademakers - die intussen zijn brevet van onvermogen wel heeft afgeleverd - schreef. Hij is flink tegen ons tekeer gegaan."   Bie: "Natuurlijk zijn we trots op die twee Nipkow-schijven. Toch schuilt daar gevaar in. Een Gerrit den Braber die als hoofd amusement van de AVRO in de HP verklaart dat hij ons bewondert en graag op het scherm zou willen brengen. Dat roept bij ons woede op. Zijn we niet duidelijk genoeg geweest? (Uitermate streng:) Nooit van z'n leven! We gaan liever dood."   -- Een andere omroep dan, buiten de VPRO?   Koot: "Néén. Als we nu bij de VPRO aan de kant worden gezet, of door Onno van der Panne worden ontslagen, zullen we zeker van het scherm verdwijnen."   Bie: "Dit is de enige omroep die ons een ongekende vrijheid geeft. Niemand weet wat wij zondagsavonds doen. Dat we "live" tekeer kunnen gaan, dat is toch wel uniek? Ja, we doen dit allemaal betrekkelijk probleemloos."   -- Zou hij zo langzamerhand niet van dat Bie-image af willen en weer als Wim de Bie door het leven gaan?   Bie: "Nee. Die twee figuren komen steeds dichter bij elkaar. Het verschil is niet zo groot. We hebben het vorm gegeven en kunnen daar alles in kwijt. Vermoeidheid is niet aan de orde. We doen ons best. Voor een minderheid. Geven we toe."   Koot: "De enige voldoening is dat mensen die er net zo over denken, horen dat ze niet de enige zijn. Maar je verandert niets. Dat is bekend."   Bie: "Die functie zien wij meer als opluchting. Hé, hé, het is weer eens gezegd, begrijp je?"   -- Hoelang zal het Simplisties Verbond de strijd in Het Gooi volhouden?   Bie: "Lang geleden hebben we tegen mekaar gezegd: als we op ons veertigste nog bezig zijn, dan wordt het wat. Ik ben negenendertig. Koot zevenendertig. Dus, dat punt gaat komen. "De jongens", dat is er dan een beetje af. Het criterium is dan: is het nog leuk? Zijn er nog stappen te maken?"   -- Is er een alternatief?   Koot: "Die vraag gaat uit van de angst. Angst kennen we niet. Vandaag is het enige dat we zeker weten. Nou ja, misschien hoofdamusement worden, ergens. Dat is toch niet zo moeilijk, denk ik?"   NATIONAAL SIMPLISTIES-ZWENDELPROGRAMMA NED.2 Zondag 31 dec., 20.40 uur

 

Terug naar Bibliografie